چيستي هنر متعالي
نويسنده: هوشنگ شكري

از ادوار کهن تا به امروز زيباترين و شگفت آور ترين آثار و اثرات هنر انساني از دامنه هاي وسيع و جوشان اعتقادي و معنوي آدمي به ظهور و بروز رسيده است که اين امر نشان از وجود سرچشمه لايزال و نهفته در باطن اين آثار و اثرات است، تا آدمي را در جهت ابراز آن خطِ سيرِ کمال، هم راهبري و هدايت نموده و هم فهم غايت آن سرچشمه را در آن اثر و يا هنر به قول عارفي «شاهد بازاري» نمايد تا آن هنرمند به واسطه هنرمعنوي خويش عرضه وجود نموده و با وجود تمامي محدوديت ها، گواه و شاهدي گردد بر تعالي فکر و عمل هنرمند و هنر متعالي او. هنگامي که هنرمندي پس از ساليان دراز از مرحله اي به مرحله ديگر گوي وار غلتيده و صيقلي شده و به مرور از تخصص و استادي هم، پا فراتر گذارده در اثر تجليات و افاضات سرچشمه لايزال هستي، نور در قلب و جانش پهن و پرتو افکن گرديده است، آثار و اثراتي که از دست چنين انسان فرهيخته اي عرضه وجود مي نمايد آن صنعت را مبدل به هنر و بويژه هنر متعالي و الهي گون مي کند (اگر هنر بدون امتزاج ذوق هنري و لطايف معنوي ارائه شود صرفاً اثري صنعتي خواهد بود نه هنري و به تبع آن پديد آورنده آن صنعتگر است نه هنرمند) و نشانه هاي اثرات چنين هنر و هنرمندي از ابعاد گوناگون زيبايي شناسي، روانشناسي، عرفاني و ... مملو خواهد بود. آثار و اثراتي که از صبغه هاي معنوي و متعالي تمدن بشر نشات گرفته و جزو باقيات و صالحات تمدن انساني است نشان از تجليات معنوي در ذي وجود هنرمندان و خالقان آن دارد تا اين امر نهفته و باطني آنان را رو به بالاسوق داده، کمال معنوي را در اثر هنري ايشان عرضه و شاهد بازاري نمايد و همان اثر با قدرت و قوت، تجليات معنوي الهي گونه را عرضه داشته و مستعدين را متحير و پويندگان و جويندگان مباني معرفتي در هنر معنوي را رو به سوي جانان و نيز تلاش و تکاپو براي رسيدن به مراتب عالي و مبدل شدن از صنعت به هنر متعالي مي نمايد.
    زماني که هنرمند کاشيکار در مسجد کبود تبريز (فيروزه اسلام) در غايت کمال هنرمندي رنگ لاجوردي که جلوه اي از آسمان بي انتهاي معنوي است را با اسماء الله تلفيق نموده و چنان با ذوق و سليقه اي هنر دست خويش را در جهت معشوق حقيقي هدايت مي نمايد، آنچنان هنرنمايي مي کند که بعد از قرون و اعصار، انگشت حيرت بر دهان حتي عاملان و حاملان اين هنر و صنعت مي گذارد که بسي جاي تامل است، يا در امکنه معنوي ديگر مانند حرم امام معصوم(ع)، مسلمانان و شيعيان زيباترين تجلي هنر را در جهت وصول و قرب به سرچشمه لايزال هستي عرضه و هنر متعالي را جلوه گر مي نمايند.
    در کل صنعتي که مبدل به هنر شده و به دست هنرمندي معنوي و معتقد به سرچشمه جوشان و لايزال هستي با آن مباني معنوي و الهي گونه پيوند خورد در جلوه گاه و حدود خويش شمه اي از هنر متعالي آدمي را در اذهان متجلي و بيننده را رو به بالاسوق مي دهد. حال اگر اين ذوق معنوي و افاضه الهي گونه بر اين قرار گيرد که در ذي وجود صنعتي و با روح صنعتگري هنرمند و صاحب ذوق عجين و حتي يکي شود، از ساخته دست آن صنعتگر هنرمند اثر و يا آثاري خلق مي شود که جلوه گاه هنر متعالي و معنوي و الهي گون شده و شاهد بازاري براي شمه اي در آن رخ نمايي نموده تا جلوه اي از بي کران جلوات حضرت حقيقت الوجود متجلي شده و در نظر آيد (لاتکرار في التجلي).
    خط، مينياتور ونقاشي، مجسمه سازي، صحافي بويژه قرآن و نهج البلاغه، کاشي کاري، معماري و ... در صنعت ايراني و اسلامي نشانه اي از هنر متعالي و هنرمندان معنوي است که در طول قرون مختلف و در ذي مکاتب گوناگون جلوه گري و عرضه وجود نموده است.
    
   

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: